28 Şubat 2020 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Türkiye’den Avrupa’ya geçmek isteyen göçmenlerin engellenmeyeceğini açıklamıştır. Bu açıklama üzerine sınır kapılarından özgürce geçebileceğini düşünen on binlerce göçmen Yunanistan sınırına yığılmıştır. Ancak göçmenlerin resmi açıklamalar sonucunda ulaştıkları kanaatlerinin aksine sınır kapıları resmi olarak karşılıklı bir şekilde açılmamıştı. Türkiye resmi otoritelerinin teşviki ile sınırı geçmeye teşebbüs eden göçmenlerin tüm bu süreçte yaşadıkları ve Yunanistan’ın göçmenleri şiddet kullanarak geri itmesi (pushback) pek çok insan hakkı ihlalinin ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
Bu raporda Hak İnisiyatifi Derneği olarak Türkiye-Yunanistan arasındaki İpsala ve Pazarkule sınır kapıları arasındaki sınır hattına ilişkin gözlemlerimiz ile takip ettiğimiz diğer gönüllü grupların gözlemleri aktarılarak değerlendirilmiştir. Giriş bölümünde krize neden olan olayların gelişimi kısaca aktarılmaktadır. Gözlemler bölümünde Hak İnisiyatifi Derneği’nin dört gönüllüsünün ayrı bölgelerde yaptığı gözlemlere yer verilmiştir. Son olarak, krizin ilk iki haftasına dair tespit edilen hususlar özetlenmiş ve gözlemlenen hak ihlalleri değerlendirilip tavsiyelerde bulunulmuştur.
Raporda sunulan bilgiler görüleceği gibi, Yunanistan’ın kendisine göçmek/kendisinden transit geçmek isteyen insanları ülkeye almak istememesi nedeniyle bu insanlara karşı şiddet ve orantısız güç uyguladığı yönünde tespitler yapılmıştır.
Bununla birlikte, göçmenlerin iradesini sakatlayarak ya da göçmenleri zorlayarak sınıra götürmek, bir şekilde sınırda yer alan göçmenlerin geri dönmesini engellemek ve çeşitli beyan ve politikalarla göçmenleri siyasi çekişmelerin aracı haline getirerek değersizleştirmek ve nesneleştirmek de kesinlikle kabul edilemeyecek bir durumdur.
Hak İnisiyatifi Derneği olarak tüm sınırların yapay ve tüm insanların eşit olduklarını bir daha hatırlatma gereği hissediyoruz. İlerleyen süreçte de göçmenlere yönelik ihlallerin takipçisi olacağımızı kamuoyuna saygıyla duyururuz.
Türkiye – Yunanistan sınırında yaşanan göçmen krizi sırasında gerçekleşen insan hakları ihlallerini ve yaşanan insani krizi tespit etmeye çalıştığımız bu raporu kamuoyunun ilgisine sunuyoruz.